XIX. yüzyılda Alman romantikleriyle, Alman idealist felsefesiyle beslendi Rusya. Romantiklerin Ortaçağ sevgisi, Rusyayı geçmişe yönlendirdi. Geçmişe yönelik millî düşünce bu esintilerle dalgalandı.
Dünyada ilk özgün milliyetçilik, Almanlarınki. Ruslar adım adım izledi onları. Alman felsefesşnin merkezlerinde çıkan bütün kitapçıklar en önemsizleri bile- içinde Hegelin adı geçiyorsa hemen ısmarlanıyor, tekrar tekrar okunuyordu. üniversite çevrelerinde, Hegelin kitabına el basarak ant içiliyordu. Rusyadaki düşünürler, Hegel felsefesinin en yüce hakikat olduğuna sarsılmaz bir şekilde inanırlar. Hegelin etkisi görülmeyen tek bir kitap, dahası tek bir gazete yazısı yoktu.
Almanyayı da, Rusyayı da milli düşünmeye götüren olaylar aynı idi. Napolyon orduları, önce Alman topraklarına, sonra Rusyaya girmişti. O yıllar için Batı, Fransaydı. İki ülkede de batıya karşı düşünce gelişti. Allmanlar Ortaçağa, Ruslar geçmişe sığındı.
Bu kitap Rusyaya ağırlık veren bir derlemedir. BATICILIK-ULUSÇULUK bölümünü A.Koyréden, KAYNAKLAR-AKIMLAR bölümünü N.Berdievden derledik. İkisi de, etkiyi, ulusal direnişi en yetkili ağızlardan veriyor.
ülkemiz tarihinde de benzer durumlar yaşandı. XX. Yüzyılın ilk çeyreği milli düşüncenin uyandığı yıllardır.
Düşünceleri aktarırken, karşılaştırma olanağı sağlamak için, cümleler bize uygun verildi. Böylece okuyucu, cümle bize uygunsa benzerlikleri, uymuyorsa ayrılıkları görecektir. Ayrıca öğretici bir girişe gerek duymadık.