İlk baskısı 1940 yılında yapılan Osmanlı Devleti'nin Dağılma Devri, Türk Tarihinin Anahatları serisi içinde kuruluş, imparatorluk, inhitat ve inkıraz başlıkları altında dört fasıl halinde ele alınması planlanan Osmanlı tarihinin Yusuf Akçura'ya ısmarlanan kısmıdır. Eser, Akçura tarafından neşredilmek üzere hazırlanmaya başlamış; fakat kendisinin vakitsiz ölümüyle yarım kalmıştır. Yine de bu haliyle, III. Selim döneminin çözülüş ve idarî meseleleri ile bunlara yönelik ıslahat girişimleri, Fransız İhtilâli'nin Türkiye'ye tesirleri, değişen dengelerin ağında bir taraftan İhtilâl Fransası bir taraftan Rusya ve İngiltere'yle yaşanan gerilimleri titiz ayrıntılarla ele alan bir monografi olarak değeri takdir edilmiş, tadili ve tamamlanması gereken kısımları düzeltilip noksanları giderildikten sonra Türk Tarih Kurumu tarafından eserin neşrine nezaret etmek üzere görevlendirilen Faik Reşit Unat'ın seçtiği haritalarla beraber basılmıştır. Osmanlı Devleti'nin Dağılma Devri, bize, inhilal tarihimizin köklerine geçen asrın en büyük aydınlarından birinin gözüyle bakma imkânını veren mühim bir eser olarak değerini hâlâ korumaktadır.